Vizeler Hakkında
Vizeler yabancı bireylere giriş hakkı tanımak için ülkeler ve bölgeler tarafından çıkarılan resmî belgelere denir. Vizelerin amacı başka yerlerdeki insanların sınırları aşması ve yabancı ülkelerde belli bir süre boyunca kalmasını sağlamaktır. Vize başka bir ülkede gezme, çalışma, eğitim alma ve iş yapmaya yarayan bir nevi geçici bir izindir.
Vizeler genelde pasaport içine yapıştırılan bir etiket veya vurulan bir damga şeklindedir. Gelgelelim modern teknolojiyle birlikte elektronik vizeler de çıkmıştır. Elektronik vizeler internet üzerinden alınabilir.
Vizenin içinde vize sahibinin adı ve pasaport numarası gibi önemli bilgiler bulunur. Ayrıca kişiye ait vize kodu, bitiş süresi ve kaç gün kalınabileceğine dair süre gibi bilgiler de içerir. Dahası, vize geçerli olduğu sürece ülkeye kaç kere giriş yapılabileceği gibi ek bilgiler de bulunabilir.
Uluslararası seyahat etmeyi düşünen kişilerin vize konseptini anlaması çok önemlidir. Nihayetinde sınırları aşmaya ve dünyanın farklı yerlerini deneyimleme fırsatını sunan belge, vizedir.
İçindekiler
Vize bilgilerini keşfedin
Aşağıdaki listeden gitmek istediğiniz yeri seçerek vize politikası, gerekli belgeler ve başvuru sürecinde izlenen adımlara dair kapsamlı bilgilere ulaşabilirsiniz.
Farklı Vize Türleri
Her ülke farklı amaç ve kurallara sahip çeşitli vize türlerine sahiptir. Her vize türünün kendine has özelliklerini anlayabilmek için onları seyahat etme sebebi, kimin başvurabileceği, geçerlilik süresi, kaç kere kullanılabileceği ve nasıl başvurulacağı gibi gruplara ayırabiliriz.
Giriş Sayısına Göre Vize Türleri
Tek girişli vize, sahibine ziyaret ettiği ülkeye yalnızca bir kez giriş yapabilme hakkı tanıyan vizelere denir. Kişi ülkeyi terk ettiğinde vizenin geçerliliği sona erer. Tek girişli vize bir ülkeye belli bir sebepten gelip kaldıkları süre boyunca ülkeyi terk etmeyi düşünmeyen kişiler içindir.
Çift girişli vize biraz daha esneklik sağlar. Bu vizeye sahip olan kişiler vizenin geçerli olduğu süre boyunca ülkeye iki kere girip çıkabilirler. Çift girişli vize, ülkeye kısa gezilerle girip çıkmayı veya çevre ülkeleri de ziyaret etmek isteyen kişiler için idealdir.
En fazla esnekliği çok girişli vize sağlar. Bu vizeye sahip olanlar vizenin geçerli olduğu süre boyunca ülkenin sınırlarını istedikleri kadar terk edip tekrar giriş yapabilirler. Çok girişli vize, devamlı seyahat eden turistler, iş insanları ve ülkenin çeşitli kısımlarını zamanla keşfetmek isteyenler için idealdir.
Başvuru Şekline Göre Vize Türleri
Elçilik, konsolosluk veya vize başvuru merkezlerinden alışıldık yollarla alınan normal vize, kişinin resmî bir başvuru sürecini izlemesini zorunlu kılar. Başvurunun bazı aşamaları internet üzerinden halledilebilse de vize için pasaportu bizzat vermek genelde yapılması istenen bir adımdır. Bu vize türünde onay çıkması için kapsamlı bir denetimden geçilmesi gerekir.
Elektronik vize ya da diğer adıyla e-vize başvuru işlemlerini büyük ölçüde kolaylaştırır. Kişiler bizzat gitmek zorunda olmadan online başvuru yapabilirler. Bu vize onaylandığında vizenin dijital bir kopyası elektronik ortamdan gönderilir. Böylece fiziksel damga vurdurma şartı ortadan kalkar. Bu vize türü zamandan ve çabadan tasarruf ettirdiği için çoğu kişinin tercih ettiği yöntem.
Varışta vize, bir ülkenin sınırına vardıktan sonra çıkarılan vizeye denir. Bu vize türü, ön başvuru zorunluluğunu ortadan kaldırır ve kişinin ülkeye vardıktan sonra vizeye başvurmasına imkân tanır. Varışta vize ülkenin uygulamasına göre bir etiket, elektronik versiyon ya da pasaportta damga şeklini alabilir.
Geçerlilik Süresine Göre Vize Türleri
Bunlar genelde 30 ila 90 gün çıkarılan geçici ziyaret vizeleridir. Ülkenin düzenlemelerine göre gün sayısı 180 güne kadar çıkabilir.
Genelde bir yılı aşan ve uzatma ya da yenilemenin mümkün olduğu uzun süreli vizelerdir. Buna öğrenci vizesi, aile birleşimi vizesi ve işle ilgili vizeler örnek olarak verilebilir.
Bazı ülkeler tarafından ikamet süresi, aile bağları veya kayda değer bir finansal yatırım gibi çeşitli kriterler yerine getirildiğinde verilen vizelere denir. Bu vizeler süresiz kalım hakkı tanır.
Seyahat Sebebine Göre Vize Türleri
Eğlence ve Gezi
Turist vizesi Eğlence, tatil, turizm veya festival ve spor faaliyetleri gibi etkinliklere katılmak için çıkarılır. Sınırlı bir süre kalma imkânı tanıyan turist vizesi, en popüler kısa süreli vizelerden bir tanesidir.
Profesyonel Görev
Ticari vize İş anlaşması, sözleşme imzalama ya da konferans ve ticari faaliyet etkinliklerine katılma gibi işlerle ilgilenen kişilerin çıkardığı vizeye denir. Profesyonel ilişkilere bağlı geçici oturumu sağlar.
İstihdam Fırsatı
Çalışma vizesi Bilhassa bir iş teklifi aldıktan sonra yabancı bir ülkede geçici veya kalıcı olarak işe girecek profesyonellerin içindir.
Eğitim
Öğrenci vizesi Çeşitli seviyelerde eğitim almayı amaçlayan veya yurt dışında araştırma, öğretim ve akademik faaliyetlerde bulunan öğrenciler içindir.
Yatırım ve Oturum
Yatırımcı vizesi Altın Vize olarak da bilinen yatırımcı vizesi, ekonomiye geliştirme amacıyla yabancı yatırımcılara ikamet hakkı ve özel ayrıcalıklar tanıyan vizeye denir.
Transit ve Aktarma
Transit vize Havalimanı transit vize olarak da bilinen bu vize, başka bir ülkeye giderken bir ülkede duraklamış olan kişilere çıkarılır.
Sağlık ve Tedavi
Tedavi vizesi Yurt dışında tedavi, terapi veya ameliyat hizmeti alması gereken kişiler içindir. Bu vize ayrıca refakatçilere de çıkarılabilir.
Birleşme ve Ziyaret
Ziyaret vizesi Aile vizesi olarak da bilinen ziyaret vizesi yurt dışında yaşayan aile ve arkadaşları ziyarette kullanılır. Ziyaret vizesi için genelde bir davet mektubu gerekir.
Diğer Vize Türleri ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
Bazı ülkeler kendi sistem ve düzenlemelerine uyumlu olması adına özel olarak tasarlanmış vize seçenekleri sunabilir. Bu seçenekler arasında merhamet sebepli vizeler, diplomatik vizeler, çıkış/yeniden giriş vizeleri, çalışma tatili vizeleri, uzaktan çalışan profesyoneller için vizeler, göçmen vizeleri ve Umre ve Haç gibi dinî vizeler bulunur. Bazı vizeler ise birden fazla sebebi karşılama gibi farklı bir özelliğe sahip olabilir. Örneğin turist vizesi dinlence dışında, iş yapma, aileyi ziyaret etme, kısa süreli kurslara katılma veya tedavi alma gibi sebepleri kapsayabilir. Bu yüzden kişilerin iyi bir araştırma yapıp kendi amaçlarına en iyi şekilde uyan vize kategorisini seçmeleri tavsiye edilir. Böylece seyahat amaçlarına uygun bir vize çıkarabilirler.
Vize Başvurusu için Gereken Belgeler
Bir vize alabilmek için verilmesi gereken belgeler; vize türü, başvurunun yapıldığı yer, başvuran kişinin uyruğu ve gidilecek yer gibi çeşitli faktörlere göre değişebilir. Şartlar farklılık gösterebilse de başvuran çoğu kişiden başvurunun bir parçası olarak aşağıdaki belgelerin verilmesi istenecektir:
Pasaport
Geçerlilik süresi çıkarılan ülke tarafından belirlenmiş olan bir pasaport, temel belgelerden bir tanesidir. Pasaportun, seyahat etmeyi düşündüğünüz tarihleri epeyce bir aşan geçerlilik süresinin olması önemlidir.
Fotoğraf
Çoğu vize için başvuran kişinin yakın zaman önce çekilmiş, belirlenen fotoğraf boyutlarına uyan bir fotoğrafı olması gerekir. Fotoğrafların mevcut dış görünüşü düzgün bir şekilde temsil etmesi ve pasaport fotoğrafları için belirlenmiş standartları karşılaması zorunludur.
Vize Başvuru Formu
Başvuru formu; kişisel bilgileriniz, seyahat detayları ve seyahat amacı gibi bilgileri içeren önemli bir belgedir. Başvuru formu kâğıt üzerinden doldurulabileceği gibi internet üzerinden dijital olarak da doldurulabilir.
Vize Ücreti
Muaf olmadıkları sürece, vizeye başvuran kişilerden bir vize ücreti alınır. Vize ücretinin tutarı; vize türü, uyruk ve ülkeler arası karşılıklı anlaşmalara göre değişebilir.
Ek Belgeler
Seyahatin amacı ve başvurduğunuz vizenin türüne göre diğer bazı ek belgeler istenebilir. Uçuş planı, otel rezervasyonu, mali olanak ispatı ve ziyaret sebebinizle ilgili her türlü belge, destekleyici belge olarak kabul edilir. Örneğin bir öğrenci vizesine başvuruyorsanız eğitim kurumlardan aldığınız kabul mektuplarını vermeniz gerekecektir.
Bir vizeye başvururken seçtiğiniz vize türü için gerekli belgelerin ne olduğunu bilmek önemlidir. Her vize kategorisinin minimum mali kaynak, sağlık sigortası kapsamı ve davet mektubu gibi farklı farklı şartları olabilir. Bu şartları karşılamak, vize için uygunluğunuzu ve ev sahibi ülkenin kurallarına bağlı kalma niyetinizi belli edecektir. Gerekli bütün belgeleri düzgün ve tam bir şekilde sağlayabilmek için elçilik veya konsolosluk tarafından çıkarılan vize başvuru kılavuzunu dikkatlice okumanız önerilir. Bu şartları karşıladığınızda vize başvurunuzun onaylanma ihtimalini artırmış olursunuz.
Başvurularda vermeniz gereken vize ücretleri olduğunu da unutmamanız gerekir. Her ülkenin farklı vize türleri için belirlediği vize ücretleri vardır. Bu ücretler başvuran kişinin uyruğuna ve ülkeler arası anlaşmalara göre değişebilir. Konsolosluklar çocuk veya öğrenci gibi farklı başvuran kategorileri için ücret indirimi ve hatta muafiyet sağlayabilir. Bunu Schengen vizelerinde görebilirsiniz.
Vizeler için kabul edilen para birimi ve ödeme yöntemleri, konsolosluk yetkililer tarafından belirlenir. Ödeme yöntemleri arasında kredi kartı, banka kartı, nakit veya banka havalesi olabilir. Vize hizmet sağlayıcıları ise başvurunun yapılması, belgelerin gerçekliği ve tamlığının onaylanması ve başvuru bilgilerinin doğru olduğundan emin olunması gibi hizmetler için ek ücret talep edebilir.
Vize Muafiyeti ve Vizesiz Seyahat
Yabancı bir ülkeye gitmek isteyen herkesin vize çıkarması gerekir diye bir kaide yoktur. Birçok ülke belirli durum ve şartlar karşılığında bazı ülkelerin vatandaşlarına vizesiz giriş yapma hakkı tanır. Vize muafiyeti, iki taraflı anlaşma veya tek taraflı imtiyaz sonucunda bir ülke tarafından başka bir ülkenin vatandaşlarına tanınan bir haktır. Bu, seyahat esnekliği sağladığı ve vizeyle birlikte gelen kısıtlamalardan kurtulunduğu için çok daha rahat bir şekilde seyahat planı oluşturabilir. Bu ayrıca vize alırken harcadığınız zaman ve enerjiyi harcamayacağınız anlamına da gelir.
Vizesiz seyahat edilebilen ülkeler, seyahat edecek kişinin sahip olduğu pasaporta göre belirlenir. Unutmamak gerekir ki bazı pasaportlar diğerlerine göre daha fazla vizesiz seyahat fırsatı sunmaktadır. Güçlü bir pasaporta sahip olan kişilerin önceden vize alma şartı olmaksızın gidebileceği ülke sayısı çok daha fazladır. Bu sebeple, dünyanın en güçlü pasaportları, vize şartlarını ortadan kaldırarak sahiplerine çok daha özgür bir global mobilite imkânı tanır.
Vize Nasıl Alınır: Vize Başvuru Süreci ile İlgili Rehber
Vize başvuru süreci; gidilmek istenen ülke, vize türü, gidiş amacı ve diğer çeşitli sebeplere göre büyük farklılıklar gösterebilir. Bazı bazı başvuruları tamamıyla internet üzerinden halledebilmek mümkündür. Diğerleri içinse belgelerinizi elçilik, konsolosluk veya vize başvuru merkezlerine doğrudan elden vermeniz gerekir. Bazı spesifik durumlarda işlemlerini online başlatıp daha sonra bizzat belge vermeniz ya da mülakata katılmanız gerekebilir. Gelgelelim çoğu vize başvurusu için aşağıdaki adımları izlemeniz gerekecektir:
Bu aşamada gerekli kişisel belgeleri vermek ve seyahatin amacına ilişkin soruları yanıtlamak gerekir. Başvuru formu kâğıt üzerinde olabildiği gibi, elektronik biçimde de olabilir.
Başvuran kişilerin kişisel fotoğraf ve gerekli belgelerin kopyasını sağlamalı veya online başvuru sürecindeyken dijital versiyonlarını yüklemesi gerekir.
Başvuru sürecinin bir aşamasına geldiğinizde, banka kartı, banka çeki veya nakit gibi belirlenmiş ödeme yöntemlerinden birini kullanarak vize ücretini ödemeniz gerekir.
Çoğu vize adayından bir konsolosluk yetkilisinin yaptığı bireysel mülakata katılması istenir. Mülakatın amacı, kişinin almak istediği vize için uygun olup olmadığını görmektir ve mülakatta başvuruyla ilgili çeşitli sorular sorulabilir.
Başvuran kişi, başvurunun onaylanmasını takiben vizesini alır. Vize, elektronik vize başvurusu yapılmışsa e-posta üzerinden, fiziki başvuru yapılmışsa da pasaportlarına yapıştırılan vize etiketi şeklinde alınır. Vize çıkmış olsa bile seyahat edilecek yere gitmeden önce vize üzerindeki her bilginin doğru olup olmadığının kontrol edilmesi önerilir.
Vize Başvurularının İşlem Süresi
Vize başvurusu için gereken şartların karşılanması ve vize başvurusunun yapılmasını takiben, heyecanlı bir bekleme sürecine girilir. Vize başvurularının işlem süresi ülkeden ülkeye çeşitlilik gösterebilir. Bazı başvuruların sonucu birkaç gün içinde çıkarken bazılarınınki aylar sürer. Vize türü, gidilen yer, başvurunun yapıldığı yer, güvenlik değerlendirmeleri, başvurunun amacı, belgelerin tamlığı, başvuruyu işleyen konsolosluk bölümlerinin iş yükü, resmî tatiller ve yoğun sezon gibi çeşitli unsurlar, vizenin çıkış sürecini değiştirir.
Bazı ülkeler çeşitli vize kategorileri için hızlandırılmış işlem seçenekleri sunabilir. Bu seçenekler arasında ek ücret verme veya gecikme yapılamayacak acil durumlar bulunur. Örneğin belli bir tarihte çıkarılması gereken öğrenci vizeleri ya da ailevi bir durum veya insani yardım sebebiyle çıkarılması gereken vizeler daha hızlı çıkarılacaktır
Vize Reddine İtiraz
Vize başvurularında belge eksikliği, finansal istikrarsızlık, yerine getirilemeyen şartlar, vize süresinin dolması sonrasında kişinin ülkeyi terk etme niyetine dair endişeler, suç geçmişi, göçmenlik düzenlemelerinin daha önce ihlal edilmesi veya önceki vizelerin süresini geçirme gibi çeşitli nedenler sonucunda vize reddi almak mümkündür. Konsolosluk yetkilileri başvuran kişilerin seyahat masraflarını karşılayacak mali güçlerinin olduğundan ve vize bitimi sonrası kendi ülkelerine dönme taahhütü verdiklerinden emin olmaya çalışırlar. Eğer bir vize reddedilirse gidilecek ülkenin göçmenlik çerçevesine göre vize reddine itiraz etme hakkına sahip olabilir. İtiraz süreci birkaç farklı aşamadan oluşur. Bunun için reddin sebebini anlamak, başvuruyu doğrulayıcı belgelerle desteklemek, ret sebeplerine detaylı bir şekilde değinen resmî bir itiraz mektubu yazmak ve bu itirazı uygun mercilere teslim etmek gerekir.
İtiraz mektubunun net ve düzgün yazılması, vizenin reddine neden olan sorunlara açıkça değinmesi gerekir. Yapılan itiraz de reddedilmişse bazı ülkeler yeni bir itiraz başlatma veya kendi itiraz prosedürlerine göre yetkili bir mercide yargı kontrolüne gitme gibi seçenekler sunabilir. Vize reddi için itiraz etmeyi düşünenlerin, bilhassa karmaşık ve zor senaryolarla karşılaşmışlarsa bir hukuk müşavirine danışmaları ya da bir vize danışmanı veya göçmenlik avukatından yardım almaları tavsiye edilir.
Vize Geçerliliği
Vize geçerliliği, vizelerin kullanılabildiği zaman aralığına denir. Vizeler genellikle izin verilen azami kalma süresini kapsayacak şekilde çıkar. Mesela bir yıl veya daha uzun süre geçerli olan çok girişli Schengen vizesini ele alalım. Vize sahibi bu süre içerisinde Schengen bölgesine çok kez giriş yapabilir. Ancak bu geçerlilik süresi içerindeki kalış süresinin izin verilen dönemi aşmaması büyük önem taşır. Bu süre genelde 180 gün içerisinde 90 gündür. Bazı durumlarda, vize geçerliliği, vize sahibinin vizeyi belirlenen ülkeye giriş için kullanabileceği zaman aralığını gösterebilir. Örneğin çoğu BAE vizesinde vizenin çıkış tarihinden itibaren geçerli olan iki aylık bir süre vardır. Bu süre, kişinin BAE’ye girmesi gereken zaman aralığını gösterir. Eğer geç kalınırsa vize geçersiz olur.
Kalış Süresi
Kalış süresi ise vize sahibinin vizeyi kullanarak gidilen ülke içinde ne kadar kalabileceğini belirler. Vize geçerliliği ile (giriş süresi) kalış süresini (gidilen yer içerisinde izin verilen süre) karıştırmamak gerekir. Bazı vizeler belli bir vize süresine sahip değildir. Bu durumda vizenin süresi giriş noktasındaki göç memurları tarafından belirlenir. ABD turist vizesi (B2 vize) bu esnekliği sağlayan vizelerdendir.
Vize Uzatma, Yenileme, Süreyi Aşma
Vizelerin inceliklerini anlama, her ülkenin koyduğu kendilerine ait kuralları bilmekten geçer. Bazı ülkeler uzatma, yenileme ve hatta daha uzun süreli kalımlar için farklı vize kategorilerine geçiş yapma gibi seçenekler sunarken diğerleri vize süresi dolduğu an hemen ülkeyi terk edilmesini ister ve her türlü uzatma, yenileme ve değiştirme imkânını ortadan kaldırır. Bu işlemler hakkında temel farklılıklara aşağıdan ulaşabilirsiniz:
Bir vizenin süresini uzatma, hâlihazırda gidilen ülkede bulunurken aynı vize kategorisi içinde vize süresini uzatmayı kapsar. Örneğin bazı ülkelerdeki turistler, vizenin geçerlilik süresi dolmadan önce vize süresini uzatabilirler. Bunun için genelde ilgili mercilere durumu bildirmek, başvuru yapmak ve vize uzatma ücretlerini ödemek gerekir.
Vize yenileme işlemlerinde, süresi dolan vizeyle aynı türdeki yeni bir vizeye başvurulur. Mesela öğrenciler eğitimlerine devam etmek için eğitim vizelerini yenilerler. Vize yenileme için gerekenler ve prosedürler ülkeye ve vize türüne göre değişkenlik gösterebilir.
Vize değiştirme, bir vizeyle bir ülkede kalıyorken başka bir vize türüne geçiş yapmaya denir. Diyelim ki turist vizesiyle (B2) Amerika’da bulunuyorsunuz ve amacınız, bu ülkede eğitim almak. Bu durumda vizenizi öğrenci vizesiyle değiştirebilirsiniz. Bu süreçte başvuru yapmanız, başvurunuzu gerekli belgelerle desteklemeniz ve belirlenen transfer ücretini ödemeniz gerekir.
Vizenin belirlenen süresi kazara aşılmışsa göçmenlik kuralı ihlal edilmiş demektir. Bu, tekrar girişe izin verilmeme, sınır dışı edilme, para cezası alma ve yasal işlem başlatılma gibi çok ciddi sorunlara neden olabilir.
Dahası, vize süresinin aşılmasının daha sonraki vize başvurularına da olumsuz etkisi olabilir. Hem de bu yalnızca vizeyi veren ülkenin yargı alanını değil, küresel ölçekte tüm ülkeleri kapsar. Bunun sebebi, vize süresini aşan kişinin niyeti ve güvenilirliğine dair endişelerin oluşmasıdır. Vizenizin bitiş süresine her zaman dikkat etmeniz ve gideceğiniz ülkenin kurallarına en iyi şekilde bağlı kalmanız çok büyük önem taşır. Bunları yapmak, vize süresini aşma sonucunda ortaya çıkacak dezavantajlardan kaçınmanın en iyi yoludur.